સાયબર છેતરપિંડી પર જોરદાર હુમલો: સરકારે 27 લાખ મોબાઇલ ફોન બ્લોક કર્યા, 4 કરોડ સિમ કાર્ડ પણ બંધ કર્યા

ટેલિકમ્યુનિકેશન્સ ડિપાર્ટમેન્ટ (ડીઓટી) એ દેશમાં સાયબર ગુનાઓ વધારવા માટે અત્યાર સુધીમાં સૌથી મોટી ડિજિટલ સફાઇ અભિયાન શરૂ કર્યું છે. આ historical તિહાસિક કાર્યવાહી હેઠળ, દેશભરમાં લગભગ 27 લાખ મોબાઇલ હેન્ડસેટ્સ અવરોધિત કરવામાં આવ્યા છે. આ બધા મોબાઈલ્સની આઇએમઇઆઈ સંખ્યાને બ્લેકલિસ્ટ કરવામાં આવી છે, જેથી આ ઉપકરણનો ઉપયોગ ભારતમાં ફરીથી કે અન્ય કોઈ દેશમાં કરવામાં આવશે.

આ પગલું ફક્ત ડિજિટલ સલામતીની દિશામાં જ નથી, પરંતુ તે ભારતના સાયબર ફોર્સ દ્વારા સાયબર ઠગને સીધો સંદેશ આપવા જેવું છે – “હવે તે કામ કરશે નહીં.”

તે કેવી રીતે પ્રગટ થયું?
આ સમગ્ર કામગીરીનો પાયો ‘કમ્યુનિકેશન સાથી પોર્ટલ’ અને કમ્યુનિકેશન પાર્ટનર મોબાઇલ એપ્લિકેશન પર લોકો દ્વારા કરવામાં આવેલી ફરિયાદો દ્વારા મૂકવામાં આવ્યો હતો. હજારો લોકોએ નકલી કોલ્સ, સ્પામ એસએમએસ અને વોટ્સએપ સંદેશાઓ દ્વારા છેતરપિંડીના પ્રયત્નોની ફરિયાદ કરી હતી. કમ્યુનિકેશન પાર્ટનરનો ડેટા એનાલિટિક્સ યુનિટ આ બધા અહેવાલોની તપાસ અને તપાસ શરૂ કરે છે. તપાસ દરમિયાન, એવું જાણવા મળ્યું છે કે લાખો નકલી સંદેશાઓ અને કોલ્સ ઘણા આઇએમઇઆઈ નંબરોમાંથી કરવામાં આવી રહ્યા છે. આનાથી સ્પષ્ટ થઈ ગયું કે આ મોબાઇલ ઉપકરણોનો સીધો ઉપયોગ સાયબર ફ્રોડ સિન્ડિકેટ્સ દ્વારા કરવામાં આવ્યો હતો.

સૌથી વધુ નકલી મોબાઇલ ક્યાં મળી?
આ બ્લેકલિસ્ટિંગમાં મોટાભાગના મોબાઇલ ઉપકરણો પૂર્વી ઉત્તર પ્રદેશથી બહાર આવ્યા હતા, જ્યાં 2 લાખથી વધુ મોબાઇલ હેન્ડસેટ્સ અવરોધિત કરવામાં આવ્યા છે. આ પછી પશ્ચિમી અપના 1.44 લાખ મોબાઇલ ફોન, બિહાર અને ઝારખંડના 1.22 લાખ મોબાઇલ ફોન આવ્યા. તે જ સમયે, 1.15 લાખ મોબાઇલ દિલ્હીથી અને મુંબઈથી 31 હજાર મોબાઇલથી અવરોધિત થયા હતા. કુલ, 26.95 લાખ ઉપકરણોને હવે ડિજિટલ વિશ્વમાંથી સંપૂર્ણપણે બાકાત રાખવામાં આવ્યા છે.

IMEI બ્લેકલિસ્ટ શું છે?
IMEI એટલે કે આંતરરાષ્ટ્રીય મોબાઇલ સાધનોની ઓળખ એ 15 અંકોની અનન્ય સંખ્યા છે જે દરેક મોબાઇલને માન્યતા આપે છે. જ્યારે આઇએમઇઆઈ બ્લેકલિસ્ટ હોય, તે ઉપકરણ પરનું નેટવર્ક – તે ભારત અથવા વિદેશનું નથી. તે છે, તે મોબાઇલ હવે ફક્ત એક ઈંટ બની જાય છે. આ તકનીકનો ઉપયોગ ચોરેલા મોબાઇલ અથવા સાયબર ગુનામાં ઉપયોગમાં લેવાતા ફોનને રોકવા માટે થાય છે.

માત્ર મોબાઇલ જ નહીં, સિમ કાર્ડ્સ પર પણ હુમલો થયો
આ અભિયાનની બીજી મોટી હડતાલ સિમ કાર્ડ્સ પર હતી. સરકારે કહ્યું કે 2.૨ કરોડ સિમકાર્ડ નિષ્ક્રિય કરવામાં આવ્યા છે. આ સિમ્સનો ઉપયોગ કાં તો નકલી કેવાયસીથી કરવામાં આવ્યો હતો અથવા સાયબર છેતરપિંડી માટે વારંવાર સક્રિય કરવામાં આવ્યા હતા. માત્ર આ જ નહીં, નકલી સિમ કાર્ડ્સ વેચતા હજારો ડીલરો અને વિક્રેતાઓ પર પણ કાર્યવાહી કરવામાં આવી છે. ઘણી દુકાનો સીલ કરવામાં આવી હતી, જ્યારે કેટલાક લાઇસન્સ સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા.

આ ક્રિયા historic તિહાસિક કેમ છે?
પ્રથમ વખત એવું બન્યું છે કે ભારત સરકારે સાયબર ગુનાને રોકવા માટે ફ્રન્ટફૂટ પર રમીને સીધી સિસ્ટમ ફટકારી છે. ગુનેગારોને રોકવાની આ માત્ર એક કવાયત નથી, પરંતુ સામાન્ય નાગરિકોને ડિજિટલ વિશ્વમાં સલામત લાગે તે માટે એક અભિયાન છે. હવે દરેક મોબાઇલ વપરાશકર્તાને તેના મોબાઇલ, સક્રિય સિમ અને ડોટની વેબસાઇટ અથવા કમ્યુનિકેશન પાર્ટનર પોર્ટલની મુલાકાત લઈને ફરિયાદની માન્યતા નોંધવાની સુવિધા મળી રહી છે.

તમે શું કરી શકો?

• કોઈપણ અજ્ unknown ાત નંબરથી એસએમએસ અથવા વોટ્સએપ લિંક પર ક્લિક કરશો નહીં.
• સરકારી યોજના, લોટરી અથવા બેંક અપડેટ્સના નામે માંગેલી માહિતીને ક્યારેય શેર ન કરો.
• જો કોઈ ફોન, સિમ અથવા વ્યવહાર શંકાસ્પદ લાગે છે, તો તરત જ કમ્યુનિકેશન પાર્ટનર પોર્ટલ (https://www.sancharsaathi.gov.in) પર ફરિયાદ નોંધાવી.